การรักษามะเร็งตับ โดยการจี้ด้วยความร้อน

โรคมะเร็งตับเป็นปัญหาสุขภาพที่สำคัญ เนื่องจากมีผู้เสียชีวิตปริมาณมากด้วยโรคนี้ สาเหตุสำคัญของการเกิดมะเร็งตับคือ การติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบี ไวรัสตับอักเสบซี และการดื่มแอลกอฮอล์ หากตรวจพบได้ในระยะเริ่มต้น โรคมะเร็งตับก็สามารถรักษาให้หายได้ ซึ่งการรักษาหลักของโรคมะเร็งตับ คือการผ่าตัดเอาเนื้องอกและเนื้อตับบางส่วนออก แต่บางกรณีที่ไม่สามารถทำการผ่าตัดได้เช่นผู้ป่วยมีภาวะตับแข็งมาก หรือร่างกายไม่แข็งแรงพอที่จะได้รับการผ่าตัดใหญ่ การรักษาที่เหมาะสมกับก้อนเนื้องอกขนาดเล็กในตับคือ การจี้ก้อนเนื้องอกด้วยความร้อน

การจี้เนื้องอกเป็นวิธีที่เหมาะสมกับการรักษาก้อนเนื้องอกขนาดน้อยกว่า 5 ซม. ประสิทธิผลของการรักษาด้วยการจี้ก้อนเนื้องอกสูงถึงร้อยละ 97.2 โดยการจี้ก้อนเนื้องอกที่นิยมคือการใช้เข็มที่ผลิตความร้อนจากคลื่นวิทยุ (radiofrequency ablation, RFA) หรือเข็มที่ผลิตความร้อนจากคลื่นไมโครเวฟ (microwave, MWA)

ข้อดีของการรักษาด้วยการจี้ก้อนเนื้องอกด้วยความร้อนคือ ให้ผลการรักษาที่ดีเทียบเคียงกับการผ่าตัด ผลข้างเคียงน้อย ระยะเวลาพักฟื้นสั้น ทั้งยังสามารถใช้วิธีการรักษาแบบนี้ซ้ำได้ เมื่อตรวจพบก้อนมะเร็งโตขึ้นในตำแหน่งอื่นๆ โดยทั่วไปผู้ป่วยสามารถพักฟื้นที่โรงพยาบาลเพียง 1- 2 วัน ก็สามารถกลับบ้านได้

กลไกในการรักษา

เป้าหมายของการทำลายก้อนมะเร็งตับด้วยความร้อน คือ ต้องทำลายก้อนมะเร็งได้ทั้งหมด รวมทั้งเนื้อตับโดยรอบก้อนมะเร็งตับออกไปอีกประมาณ 0.5 - 1 เซนติเมตร ซึ่งเข็มจะเป็นตัวนำพลังงานเข้ามาภายในตับเปลี่ยนเป็นความร้อนเพื่อทำลายไม่ให้มีเซลล์มะเร็งให้ได้ขอบเขตอย่างที่ต้องการ โดยใช้เวลาในการรักษาประมาณ 1 ชั่วโมง

ขั้นตอนการรักษา

  1. ผู้ป่วยจะต้องนอนโรงพยาบาลเพื่อเตรียมตัวก่อนการรักษา โดยการเจาะเลือดส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการ ได้แก่ LFT, Coagulogram, Platelet count, AFP, BUN, Creatinine
  2. แพทย์ทำการเตรียมผิวหนังทำความสะอาดบริเวณหน้าท้อง ซึ่งเป็นตำแหน่งที่แพทย์จะสอดเข็ม
  3. รังสีแพทย์จะทำการยืนยันตำแหน่งก้อนจากเครื่องอัลตราซาวน์หรือเอกซเรย์คอมพิวเตอร์
  4. รังสีแพทย์จะกำหนดทางเข้าที่ปลอดภัยในการสอดเข็ม และทำการฉีดยาชาเฉพาะที่
  5. วิสัญญีแพทย์จะให้ยาระงับความรู้สึกร่วมกับยาแก้ปวด
  6. รังสีแพทย์จะสอดเข็มผ่านผิวหนังสู่ตำแหน่งก้อนเนื้องอก เมื่อได้ตำแหน่งที่เหมาะสม คือเข็มอยู่ในตำแหน่งกลางก้อนและคาดว่าความร้อนที่แผ่ออกจากเข็มจะครอบคลุมก้อนเนื้องอกทั้งหมด
  7. รังสีแพทย์จะทำการรักษาด้วยการให้ความร้อนเพื่อให้ได้อุณหภูมิในก้อนเนื้องอกอยู่ในระหว่าง 60 ถึง 100 องศาเซลเซียส

การปฏิบัติตัวภายหลังการตรวจ

  1. นอนราบบนเตียงประมาณ 4 ชั่วโมง เพื่อป้องกันการตกเลือด ถ้าไม่มีอาการแทรกซ้อน แพทย์จะอนุญาตให้กลับบ้านได้ในวันรุ่งขึ้น
  2. ผู้ป่วยอาจมีอาการไข้ต่ำๆ ปวดแน่นบริเวณแผลได้บ้าง ซึ่งสามารถบรรเทาอาการได้ด้วยยาแก้ปวด ลดไข้
  3. ผู้ป่วยสามารถทำกิจวัตรประจำวัน และทำงานได้ตามปกติยกเว้นงานหนัก เช่น แบกหามของหนัก หรือออกกำลังกายอย่างหนัก
  4. การติดตามผลของการรักษาหลังจากการจี้ก้อนเนื้องอกนั้น จะทำการตรวจด้วยภาพวินิจฉัยได้แก่ เอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT) หรือคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI) โดยจะทำการตรวจที่ 4 สัปดาห์หลังทำการรักษา

ข้อบ่งชี้ในการรักษา

  1. ก้อนเนื้องอกมะเร็งตับที่มีขนาดเล็ก (น้อยกว่า 5 ซม.)
  2. ก้อนเนื้องอกมะเร็งตับที่มีจำนวนน้อยกว่า 3 ก้อน ก้อนเนื้องอกมะเร็งตับขนาดเล็กที่ไม่สามารถผ่าตัดได้ เช่น ร่างกายผู้ป่วยไม่แข็งแรงพอสำหรับการผ่าตัดใหญ่
  3. ใช้รักษาก้อนเนื้องอกขณะที่ผู้ป่วยรอรับการรักษาด้วยการเปลี่ยนตับ

ข้อห้ามและข้อจำกัดในการรักษา

  1. ผู้ป่วยมะเร็งตับในขั้น Child’s class C
  2. ผู้ป่วยที่มีการแพร่กระจายของโรคมะเร็งตับไปอวัยวะอื่นๆ
  3. ผู้ป่วยที่มีความผิดปกติของการแข็งตัวของเลือด

สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม ได้ที่ ศูนย์ระบบทางเดินอาหารและตับ ชั้น 4 โซน A

โรคมะเร็งตับเป็นปัญหาสุขภาพที่สำคัญ เนื่องจากมีผู้เสียชีวิตปริมาณมากด้วยโรคนี้ สาเหตุสำคัญของการเกิดมะเร็งตับคือ การติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบี ไวรัสตับอักเสบซี และการดื่มแอลกอฮอล์ หากตรวจพบได้ในระยะเริ่มต้น โรคมะเร็งตับก็สามารถรักษาให้หายได้ ซึ่งการรักษาหลักของโรคมะเร็งตับ คือการผ่าตัดเอาเนื้องอกและเนื้อตับบางส่วนออก แต่บางกรณีที่ไม่สามารถทำการผ่าตัดได้เช่นผู้ป่วยมีภาวะตับแข็งมาก หรือร่างกายไม่แข็งแรงพอที่จะได้รับการผ่าตัดใหญ่ การรักษาที่เหมาะสมกับก้อนเนื้องอกขนาดเล็กในตับคือ การจี้ก้อนเนื้องอกด้วยความร้อน

การจี้เนื้องอกเป็นวิธีที่เหมาะสมกับการรักษาก้อนเนื้องอกขนาดน้อยกว่า 5 ซม ประสิทธิผลของการรักษาด้วยการจี้ก้อนเนื้องอกสูงถึงร้อยละ 97.2 โดยการจี้ก้อนเนื้องอกที่นิยมคือการใช้เข็มที่ผลิตความร้อนจากคลื่นวิทยุ (radiofrequency ablation, RFA) หรือเข็มที่ผลิตความร้อนจากคลื่นไมโครเวฟ (microwave, MWA)

ข้อดีของการรักษาด้วยการจี้ก้อนเนื้องอกด้วยความร้อนคือ ให้ผลการรักษาที่ดีเทียบเคียงกับการผ่าตัด ผลข้างเคียงน้อย ระยะเวลาพักฟื้นสั้น ทั้งยังสามารถใช้วิธีการรักษาแบบนี้ซ้ำได้ เมื่อตรวจพบก้อนมะเร็งโตขึ้นในตำแหน่งอื่นๆ โดยทั่วไปผู้ป่วยสามารถพักฟื้นที่โรงพยาบาลเพียง 1- 2 วัน ก็สามารถกลับบ้านได้

กลไกในการรักษา

เป้าหมายของการทำลายก้อนมะเร็งตับด้วยความร้อน คือ ต้องทำลายก้อนมะเร็งได้ทั้งหมด รวมทั้งเนื้อตับโดยรอบก้อนมะเร็งตับออกไปอีกประมาณ 0.5 - 1 เซนติเมตร ซึ่งเข็มจะเป็นตัวนำพลังงานเข้ามาภายในตับเปลี่ยนเป็นความร้อนเพื่อทำลายไม่ให้มีเซลล์มะเร็งให้ได้ขอบเขตอย่างที่ต้องการ โดยใช้เวลาในการรักษาประมาณ 1 ชั่วโมง

ขั้นตอนการรักษา

  1. ผู้ป่วยจะต้องนอนโรงพยาบาลเพื่อเตรียมตัวก่อนการรักษา โดยการเจาะเลือดส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการ ได้แก่ LFT, Coagulogram, Platelet count, AFP, BUN, Creatinine
  2. แพทย์ทำการเตรียมผิวหนังทำความสะอาดบริเวณหน้าท้อง ซึ่งเป็นตำแหน่งที่แพทย์จะสอดเข็ม
  3. รังสีแพทย์จะทำการยืนยันตำแหน่งก้อนจากเครื่องอัลตราซาวน์หรือเอกซเรย์คอมพิวเตอร์
  4. รังสีแพทย์จะกำหนดทางเข้าที่ปลอดภัยในการสอดเข็ม และทำการฉีดยาชาเฉพาะที่
  5. วิสัญญีแพทย์จะให้ยาระงับความรู้สึกร่วมกับยาแก้ปวด
  6. รังสีแพทย์จะสอดเข็มผ่านผิวหนังสู่ตำแหน่งก้อนเนื้องอก เมื่อได้ตำแหน่งที่เหมาะสม คือเข็มอยู่ในตำแหน่งกลางก้อนและคาดว่าความร้อนที่แผ่ออกจากเข็มจะครอบคลุมก้อนเนื้องอกทั้งหมด
  7. รังสีแพทย์จะทำการรักษาด้วยการให้ความร้อนเพื่อให้ได้อุณหภูมิในก้อนเนื้องอกอยู่ในระหว่าง 60 ถึง 100 องศาเซลเซียส

การปฏิบัติตัวภายหลังการตรวจ

  1. นอนราบบนเตียงประมาณ 4 ชั่วโมง เพื่อป้องกันการตกเลือด ถ้าไม่มีอาการแทรกซ้อน แพทย์จะอนุญาตให้กลับบ้านได้ในวันรุ่งขึ้น
  2. ผู้ป่วยอาจมีอาการไข้ต่ำๆ ปวดแน่นบริเวณแผลได้บ้าง ซึ่งสามารถบรรเทาอาการได้ด้วยยาแก้ปวด ลดไข้
  3. ผู้ป่วยสามารถทำกิจวัตรประจำวัน และทำงานได้ตามปกติยกเว้นงานหนัก เช่น แบกหามของหนัก หรือออกกำลังกายอย่างหนัก
  4. การติดตามผลของการรักษาหลังจากการจี้ก้อนเนื้องอกนั้น จะทำการตรวจด้วยภาพวินิจฉัยได้แก่ เอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT) หรือคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI) โดยจะทำการตรวจที่ 4 สัปดาห์หลังทำการรักษา

ข้อบ่งชี้ในการรักษา

  1. ก้อนเนื้องอกมะเร็งตับที่มีขนาดเล็ก (น้อยกว่า 5 ซม.)
  2. ก้อนเนื้องอกมะเร็งตับที่มีจำนวนน้อยกว่า 3 ก้อน ก้อนเนื้องอกมะเร็งตับขนาดเล็กที่ไม่สามารถผ่าตัดได้ เช่น ร่างกายผู้ป่วยไม่แข็งแรงพอสำหรับการผ่าตัดใหญ่
  3. ใช้รักษาก้อนเนื้องอกขณะที่ผู้ป่วยรอรับการรักษาด้วยการเปลี่ยนตับ

ข้อห้ามและข้อจำกัดในการรักษา

  1. ผู้ป่วยมะเร็งตับในขั้น Child’s class C
  2. ผู้ป่วยที่มีการแพร่กระจายของโรคมะเร็งตับไปอวัยวะอื่นๆ
  3. ผู้ป่วยที่มีความผิดปกติของการแข็งตัวของเลือด

สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม ได้ที่ ศูนย์ระบบทางเดินอาหารและตับ ชั้น 4 โซน A


ค้นหาแพทย์

สาระสุขภาพ

ศูนย์รักษาโรคเฉพาะทาง