เท้า และการเลือกรองเท้า

     โดยทั่วไปคนมักจะเลือกรองเท้าจากความสวยงามและความพึงพอใจ แต่กลับละเลยสิ่งสำคัญบางอย่างที่ควรคำนึงถึงก่อนจะซื้อรองเท้า เนื่องจากเราใช้เท้าเดินในแต่ละวันเป็นระยะทางหลายกิโลเมตรโดยไม่รู้ตัว รองเท้าจึงเป็นสิ่งสำคัญที่คอยดูแลเท้าของเราให้มีสุขภาพดี ก่อนจะตัดสินใจเลือกรองเท้าคู่ใหม่จึงควรคำนึงถึงปัจจัยต่างๆ ดังนี้

     รูปแบบเท้า โดยปกติเราสามารถแบ่งรูปเท้าได้เป็น 3 แบบ คือ อุ้งเท้าปกติ อุ้งเท้าแบน และอุ้งเท้าสูง การจะทราบว่าเรามีอุ้งเท้าแบบใด มีวิธีการง่ายๆ ทำเองได้ที่บ้านคือ การทดสอบด้วยวิธีเท้าเปียก (wet test) โดยการใช้กระดาษหรือถุงกระดาษสีน้ำตาลวางไว้ที่พื้น ล้างเท้าด้วยน้ำสะอาด สลัดเท้าให้น้ำเกาะที่เท้าหมาดๆ ไม่ชุ่มเกินไปแล้วขึ้นไปเหยียบบนกระดาษที่เตรียมไว้ ทิ้งน้ำหนักลงบนเท้าทั้งสองข้างประมาณ 10 วินาที แล้วยกเท้าออก จากนั้นให้สังเกตรอยเท้าที่ทิ้งไว้บนกระดาษ

     ถ้าเป็นคนที่ฝ่าเท้าแบน จะพบว่ารอยเท้ามีการต่อเนื่องกันของส้นเท้าและปลายนิ้วเท้า ไม่พบช่องว่างบริเวณอุ้งเท้าด้านใน คนที่มีอุ้งเท้าแบนควรเลือกรองเท้าที่เสริมบริเวณพื้นรองเท้าด้านในช่วงกลางให้นูนขึ้น เพื่อช่วยพยุงอุ้งเท้า และเส้นเอ็น รองเท้าควรมีที่หุ้มด้านข้างและหลังเท้าเพื่อพยุงไม่ให้ส้นเท้าบิดและเท้าล้มเข้าด้านใน   

     ถ้าเป็นคนที่มีอุ้งเท้าสูง จะพบว่ามีรอยต่อระหว่างส้นเท้าและปลายนิ้วเท้าเป็นบริเวณแคบๆด้านนิ้วก้อย เหลือช่องว่างบริเวณอุ้งเท้าค่อนข้างกว้าง คนที่อุ้งเท้าสูงส่วนใหญ่จะมีปัญหาปวดบริเวณส้นเท้า และปลายเท้า เพราะการรับน้ำหนักของอุ้งเท้าส่วนกลางหายไป ควรเลือกรองเท้าที่มีพื้นนิ่มและมีความยืดหยุ่น บางครั้งอาจจำเป็นต้องใช้แผ่นรองเท้าเสริมเพื่อช่วยในการกระจายแรงในการรับน้ำหนัก

• เพศ ผู้หญิงมักจะมีส่วนส้นเท้าที่แคบกว่าผู้ขาย แต่จะมีความกว้างของนิ้วเท้ามากกว่า ดังนั้นผู้หญิงควรเลือกรองเท้าที่มีส่วนปลายของรองเท้าที่กว้าง
• โรคประจำตัว เช่น คนที่มีปัญหาเส้นประสาทบาดเจ็บหรือทำงานผิดปกติ รวมทั้งคนเป็นเบาหวาน จะมีอาการเท้าชา และนิ้วเท้าหงิกงอ ทำให้ฝ่าเท้าด้านหน้ารับน้ำหนักมากและนิ้วเท้าเสียดสีกับหัวรองเท้า จึงควรเลือกใส่รองเท้าพื้นนิ่ม มีหัวลึกและกว้าง ห้ามใช้รองเท้าคีบ เพราะอาจทำให้เกิดแผลบริเวณร่องนิ้วเท้าได้โดยไม่รู้ตัว                                                           

• จุดประสงค์ของการใช้งาน รองเท้าที่ใช้สำหรับวิ่งควรมีการเสริมความแข็งแรงของรองเท้าในแนวแกนจากปลายเท้าไปส้นเท้า ถ้าเป็นรองเท้าที่ใช้สำหรับเต้นแอโรบิก ควรมีการเสริมความแข็งแรงในแนวแกนด้านกว้าง
• ส่วนประกอบต่างๆของรองเท้า
  • พื้นรองเท้าด้านนอก ควรมีความแข็งแรง ทำด้วยวัสดุเกาะกับพื้นถนนได้ดี ไม่ลื่นเวลาเดิน และมีความยืดหยุ่นเพียงพอที่จะปรับได้ตามสภาพพื้นต่าง ๆ
  • พื้นรองเท้าด้านใน ควรมีวัสดุที่รองรับแรงกระแทกบุบริเวณฝ่าเท้า เพื่อลดแรงกระแทกขณะเดินบนพื้นแข็ง
  • ตัวรองเท้า ควรทำด้วยหนังที่มีคุณสมบัติในการระบายอากาศและปรับเข้ากับรูปเท้าได้ดี
  • ส้นรองเท้า สุภาพสตรีมักสวมรองเท้าส้นสูงเพื่อทำให้ดูดีและเสริมบุคลิกภาพ แต่รองเท้าที่ส้นสูงเกินไป ทำให้เสียภาวะสมดุล มีโอกาสเกิดเท้าพลิกและข้อเท้าแพลงได้ นอกจากนี้ การใส่รองเท้าส้นสูงเป็นเวลานาน จะทำให้ความโค้งของหลังเปลี่ยนแปลงและปวดหลังง่ายขึ้น ความสูงของรองเท้าที่เหมาะสมคือ 1/2 - 1 นิ้ว
  • ด้านหลังของรองเท้า ควรแข็งแรงและกระชับพอดีกับส้นเท้า โดยเลื่อนขึ้นลงได้เล็กน้อย แต่ไม่ควรหลุดจากเท้าขณะเดิน
• ขนาดของรองเท้า ขนาดของรองเท้าแตกต่างกันตามยี่ห้อและแบบของรองเท้า ไม่ควรซื้อรองเท้าตามขนาดเดิมที่ใส่โดยไม่ได้ลองสวมดูก่อน และวัดเท้าทั้ง 2 ข้างทุกครั้งก่อนซื้อรองเท้า เนื่องจากขนาดเท้าจะเปลี่ยนแปลงตามอายุ และขนาดเท้า 2 ข้างอาจจะต่างกัน โดยให้เลือกซื้อรองเท้าตามขนาดเท้าข้างที่ใหญ่กว่า ความยาวของรองเท้าที่พอเหมาะควรทดสอบขณะยืนแล้วพบง่ามีความยาวกว่านิ้วที่ยาวที่สุดประมาณ 3/8 - 1/2 นิ้ว

     นอกจากนี้ควรเลือกซื้อรองเท้าในช่วงเวลาบ่าย เพราะเป็นเวลาที่เท้ามีการขยายตัวมากที่สุด เลือกแบบรองเท้าที่เข้ากับรูปเท้ามากที่สุด โดยส่วนกว้างที่สุดของรองเท้าและเท้าควรมีขนาดไม่ต่างกัน เมื่อลองสวมส่วนหัวรองเท้าควรกว้างพอที่จะขยับนิ้วเท้าได้ ไม่ควรซื้อรองเท้าที่คับ เพราะคิดว่ารองเท้าจะยืดออกตามเวลาเมื่อใส่ไปนาน ท้ายสุดแล้วคงต้องระลึกไว้เสมอว่า “รองเท้าดีไม่ดูแค่ความสวย แต่ควรช่วยดูแลปกป้องเท้า เดินมั่นใจไร้ปวดทุกย่างก้าว นำพาเราท่องโลกได้ดังใจ”

สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ โทร 1474 หรือ ติดต่อศูนย์ออร์โธปิดิกส์ ชั้น 2 โซน A
ข้อมูลโดย ผศ. นพ. ธีรวุฒิ ธรรมวิบูลย์ศรี